Yenidoğan Fizik Muayenesine Giriş

Yenidoğan fizik muayenesi, pediatrik sağlık bakımının hayati bir parçasıdır ve bebeğin sağlıklı olmasını ve herhangi bir acil tıbbi sorundan arınmış olmasını sağlar. Bu muayene iki temel zorluk nedeniyle zor olabilir: Bebeğin sıcak kalması gerekir ve ağlamak, oskültasyon gibi muayenenin belirli bölümlerini tamamlamayı zorlaştırabilir. Ancak sağlık uzmanları adımları ve yönergeleri dikkatli bir şekilde takip ederek kapsamlı ve etkili bir yenidoğan değerlendirmeleri yapabilirler. Bu makalede size tipik bir yenidoğan fizik muayenesinin adımlarını anlatacağım, her bir yönü ve önemini açıklayacağım.

Yaşamsal Belirtiler ve Büyüme Parametreleri

Yenidoğan muayenesinde ilk adım yaşamsal belirtilerin ve büyüme parametrelerinin değerlendirilmesidir. Buna bebeğin boyunun, kilosunun ve baş çevresinin ölçülmesi de dahildir. Bu sayılar bebeğin büyümesine ilişkin önemli bilgiler sağlar ve gelişimin izlenmesinde önemli olan yüzdelik dilimlerin belirlenmesine yardımcı olur.
Daha sonra yaşamsal belirtileri kontrol edersiniz. Sağlıklı bir yenidoğanda kalp atış hızı tipik olarak dakikada 90 ila 160 atım arasındadır. Solunum hızı daha büyük çocuklara ve yetişkinlere göre daha yüksektir; genellikle dakikada 30 ila 60 nefes arasındadır. Yenidoğanlarda ölçülmesi zor olabileceğinden, genellikle bebek iyi olmadığı sürece kan basıncı ölçülmez. Özellikle yaşamın ilk 24 saatinde en önemli ölçümlerden biri nabız oksimetresidir. Oksijen seviyelerinin (nabız öküz) doğumda %60 kadar düşük bir seviyede başlaması ve ilk günün sonunda kademeli olarak %90 civarına yükselmesi normaldir. Yaşamın ikinci gününde bu seviyelerin %100 civarında sabitlenmesi gerekir.

Kafa Muayenesi ve Kafatası Dikişleri

Hayati değerlerin alınmasından sonra muayenenin bir sonraki kısmı bebeğin kafasına odaklanır. Kafatasının dikişlerini hissedin; bunlar kafatasının kemikleri arasındaki yumuşak noktalardır. Doğumdan kısa bir süre sonra dikişlerin biraz yükselmiş veya üst üste binmiş olduğu hissedilebilir; bu normaldir ve kısa sürede düzelecektir. Bebeğin kafasındaki biri önde, biri arkada olmak üzere iki fontanel (yumuşak noktalar) da palpe edilmelidir. Asimetri veya sertlik gibi olağandışı bulgular, kraniyosinostoz gibi bir duruma işaret edebilir.

Göz ve Kulak Değerlendirmesi

Gözlere gelince, kırmızı refleks testi esastır. Bu test, lens kayması veya retinoblastoma gibi retina anormallikleri dahil olmak üzere çeşitli olası durumların kontrol edilmesine yardımcı olur. Eksik bir kırmızı refleks, daha fazla araştırma gerektiren bir soruna işaret edebilir. İrisler ayrıca CHARGE gibi bir sendromu gösterebilecek koloboma gibi durumların belirtileri açısından da incelenmelidir.
Kulaklar için gözlerden kulaklara hayali bir çizgi çizin. Kulağın üst kısmı gözün dış köşesiyle aynı hizada olmalıdır. Düşük yerleşimli veya döndürülmüş kulaklar gibi herhangi bir sapma, genetik sendromlara işaret edebilir. Kulak etiketleri veya çukurlar böbrek sorunları da dahil olmak üzere diğer durumlarla da ilişkilendirilebilir.

Ağız ve Boyun Muayenesi

Ağız muayenesi yarık damak gibi anormalliklerin kontrol edilmesini içerir. Yarık damağı görsel olarak fark edebilseniz de, yüksek kemerleri veya diğer gizli sorunları tespit etmek için ağzın tavanını elle muayene etmek de önemlidir. Bu muayene sırasında, beslenme için çok önemli olan ve nörolojik muayenenin bir parçası olan bebeğin emme refleksini de değerlendirmelisiniz.
Yenidoğanlar öncelikle burunlarından nefes aldıkları için burun tıkanıklıkları açısından kontrol edilmelidir. Eğer tüp burun kanallarından geçemezse bu, koanal atrezi gibi acil müdahale gerektiren bir durumun işareti olabilir.

Göğüs, Karın ve Kalp Oskültasyonu

Baş ve boyun muayenesinden sonra sıra göğüs ve akciğerlere gelir. Kalbin ve akciğerlerin oskültasyonu muayenenin önemli bir parçasıdır, ancak bebek ağlıyorsa yanıltıcı olabilir. Aslında birçok yeni doğan, yaşamın ilk gününde genellikle iyi huylu olan üfürümlere sahiptir.
Karın muayenesinde karaciğer, dalak ve böbreklerin palpe edilmesi normaldir. Ele gelen bir karaciğer, kosta sınırının üç santimetreden daha altına uzanmadığı sürece endişe verici değildir. Ameliyat gerektiren ciddi bir duruma işaret edebileceğinden, deliksiz rektumun kontrol edilmesi de önemlidir.

Cinsel Organ, Ekstremiteler ve Refleksler

Cinsel organların incelenmesi herhangi bir anormalliğin tespit edilmesi açısından önemlidir. Bazı vakalarda belirsiz cinsel organ, konjenital adrenal hiperplazi gibi daha ileri araştırma gerektiren bir duruma işaret edebilir.
Ekstremiteler için, bebeğin el ve ayak parmaklarını sayın, sindaktili (kaynaşmış parmaklar) veya polidaktili (ekstra parmaklar) olup olmadığını kontrol edin. Kalça displazisini tespit etmeye yardımcı olan Ortolani ve Barlow manevralarını kullanarak kalçaları stabilite açısından da kontrol etmelisiniz. Omurganın sakral gamzeler veya saç tutamları açısından incelenmesi de önemlidir, çünkü bunlar omurga anormalliklerine işaret edebilir.

Nörolojik Muayene

Son olarak nörolojik muayenede bebeğin refleksleri değerlendirilir. Emme refleksi zaten kontrol edilmiştir, ancak aynı zamanda bebeğin ağzına yakın bir uyarana doğru başını çevirdiği köklenme refleksini ve bebeğin parmağınızı kavradığı kavrama refleksini de değerlendirmeniz gerekir. Moro refleksi veya irkilme refleksi, bebeğin başını yavaşça indirmeyi ve kollarının dışa doğru yayılmasını ve ardından içe doğru dönmesini izlemeyi içerir.
Derin tendon refleksleri nörolojik muayenenin başka bir parçasıdır. Yenidoğanın topuklarında küçük bir klonus normaldir ancak kalıcı anormallikler dikkate alınmalıdır.

Sonuç

Yeni doğmuş bir fizik muayenenin yapılması, her biri bebeğin sağlığını ve gelişimini sağlamak için önemli olan birden fazla adımı içerir. Hayati belirtilerin ve büyümenin kontrol edilmesinden reflekslerin ve organ fonksiyonunun değerlendirilmesine kadar sürecin her parçası bebeğin refahının kapsamlı bir tablosuna katkıda bulunur. Bu süreci anlayışlı buldum ve başkalarının da benzer deneyimler yaşadığını öğrendim. Daha fazlasını öğrenmek istiyorsanız YouTube’daki şu ayrıntılı videoya göz atabilirsiniz: Yenidoğan Fizik Muayenesi.